ตำนานเทพเจ้ากรีก-โรมัน (Greek-Roman Mythology)

              ตำนานเทพเจ้ากรีก-โรมัน (Greek-Roman Mythology) คือ ศาสตร์หรือวิชาหนึ่งที่ศึกษาเกี่ยวกับตำนานหรือเรื่องเล่าขานต่างๆของเหล่าเทพเจ้าของชาวกรีก บางทีเราเรียกรวมกันว่า เทพเจ้ากรีก-โรมัน เพราะชาวโรมันรับอารยธรรมกรีกมาใช้แล้วเอาความเชื่อเรื่องเทพเจ้ามาด้วยเพียงแต่ชาวโรมันเปลี่ยนชื่อของบรรดาเทพเจ้ากรีกให้เป็นชื่อของตนแต่ตำนานความเป็นมาของเทพแต่ละองค์ยังคงเหมือนของกรีกทุกประการ

              เทพเจ้ากรีก-โรมันมีมากมายหลายสิบองค์และเหล่าเทพบางองค์มีความสัมพันธ์กับทั้งเทพและมนุษย์ จึงเกิดทายาทเป็นทั้งมนุษย์และอมนุษย์อีกนับไม่ถ้วน เราสามารถเขียนแผนภูมิต้นไม้หรือ Family Tree ของ เทพเจ้าได้ แผนภูมิต้นไม้นี้แสดงถึงต้นกำเนิดของเทพแต่ละองค์ว่ามาจากไหน ใครเป็นผู้ให้กำเนิดและยังโยงต่อไปได้อีกว่าใครเป็นลูกหลาน แล้วโยงต่อไปอีกเรื่อยๆ ไม่มีจุดจบดังรากไม้ จึงมีอีกวิชาที่เกิดขึ้นคือ Genealogy of Greek-Roman Mythology เป็นการศึกษาแผนภูมิต้นตระกูลของเหล่าเทพและบรรดาทายาทของปวงเทพ

สันนิษฐานของที่มาของการเกิดเทวตำนานเทพเจ้ากรีก-โรมัน

              อาจเป็นเพราะชาวกรีกโบราณพยายามหาคำตอบให้กับตัวเองว่าทำไมฟ้าร้อง ฟ้าผ่า หรือเหตุใดจึงมีเสียงสะท้อนจากถ้ำเมื่อเราส่งเสียง หรือ ฯลฯ นั่นเพราะความกลัวปรากฏการณ์ธรรมชาติจึงพยายามหาเหตุผลและชาวกรีกชอบฟังนิทานเรื่องเล่าปรัมปรา, ชอบแต่งโคลงกลอน จึงรักการขับลำนำและดีดพิณคลอไปด้วยจึงทำให้การขับลำนำเป็นที่นิยม เล่ากันว่าโฮเมอร์ (Homer) ก็เป็นนักขับลำนำชั้นยอดคนหนึ่งของกรีก ใครๆก็รักน้ำเสียงการเล่านิทานของเขา แรกเริ่มเทวตำนานเป็นบทกลอนที่ท่องจำกันมาเป็นรุ่นๆต่อมามีการบันทึกเป็นรายลักษณ์อักษร เราจึงไม่ทราบแน่ชัดว่าใครเป็นผู้แต่งตำนานเทพเจ้า บ้างก็ว่า โฮเมอร์ (Homer) แต่ง อีเลียด (Iliad) บ้างก็ว่าแค่รวบรวม บ้างก็ว่ากวีกรีกนาม เฮซิออด Hesiod แต่ง ส่วน โอวิด Ovid กวีโรมก็เล่าถึงเทวตำนานแต่ใช้ชื่อตัวละครต่างกัน เล่มของโอวิดจะเล่าได้พิสดารกว่าของนักเขียนคนอื่น

เทพเจ้ากรีก-โรมัน แห่งยอดเขาโอลิมปัส

             เทพ 12 องค์บนยอดเขา Olympusเทพชั้นสูง อยู่บนสวรรค์บนยอดเขาโอลิมปัส(Olympus)

มีทั้งหมด 12 องค์ ดังนี้

           1.ซุส (Zeus) เป็นพระบิดาของบรรดาเทพเจ้าและเหล่าอมตชน รวมทั้งเป็นประมุขแห่งสวรรค์ด้วย ซูสเป็นบุตรแห่ง Cronos กับ Rhea มีพี่น้องทั้งหมด 5 องค์ คือ ดิมิเทอร์ (Demeter) , Hades , เฮร่า (Hera) , เฮสเทีย (Hestia) และ โพไซดอน (Poseidon)

           ซูสมีอาวุธเป็น Thunderbolt (สายฟ้า) มีนกประจำพระองค์คือนกอินทรี มีสถานศักดิ์สิทธิ์ที่Arcadia , Crete , Dodona และ Rhodes ซึ่งจะมีการรำลึกถึงพระองค์โดยการจัดแข่งกีฬาโอลิมปิก 4 ปี ต่อครั้ง บนภูเขาโอลิมปัสนั่นเอง

          2.โพไซดอน (Poseidon) เทพเจ้าแห่งท้องทะเลของกรีก เป็นบุตรแห่ง Cronos กับ Rhea
มีพี่น้องทั้งหมด 5 องค์ คือ Demeter , Hades , Hera , Hestia และ Zeusโพไซดอนเป็นผู้ที่ประทานม้าให้แก่มนุษย์ เคยช่วย Apollo สร้างกำแพงเมืองทรอย และยังสร้างความเกลียดชังที่ไม่อาจแก้ไขได้ให้แก่ Troy ด้วย หลังจากที่ทรงทำอุบายให้พวก Trojan นำม้าไม้เข้าไปในเมือง สัญลักษณ์ของพระองค์คือ “สามง่าม” หรือ “ตรีศูล” ที่สามารถแหวกน้ำทะเล และทำให้เกิดแผ่นดินไหวได้

          3.ดิมิเทอร์ (Demeter) เทพีแห่งความอุดมสมบูรณ์ และเกษตรกรรม



          4.เฮร่า (Hera) ราชินีแห่งสวรรค์ เป็นบุตรีแห่ง Cronos กับ Rhea มีพี่น้องทั้งหมด 5 องค์ คือ Demeter , Hades , Hestia , Poseidon และ Zeus เธอได้ขอให้ Zeus เข้าพิธีสมรสกับเธอ หลังจากที่ Zeus ปรารถนาจะมีเพศสัมพันธ์กับเธอ

          เฮร่าเป็นเทพีแห่งการให้กำเนิดทารก การสมรส และสตรี เมืองที่เธอโปรดปรานคือเมือง Argos ซึ่งได้มาจากการเอาชนะ โพไซดอน และเมือง Stymphalus ซึ่งเป็นเมืองบ้านเกิดของเธอ ผู้ติดตามของเธอชื่อ Euboea สัตว์ประจำพระองค์คือนกยูง ผลไม้คือแอปเปิลและทับทิมเฮร่าเป็นผู้ที่ช่วยเหลือชาวเรือ Argo ไว้หลายครั้งในการผจญภัย เป็นผู้ช่วยเหลือชาวกรีกในสงครามกับ ทรอย และได้ชื่อว่าเป็นหญิงที่ขี้หึงที่สุดในบรรดาเทพีแห่งสวรรค์ เธอมักจะตามไปลงโทษผู้ที่มีเพศสัมพันธ์กับ Zeus ทั้งที่บางครั้งหญิงเหล่านั้นดูเหมือนถูก ซูสข่มขืนเสียมากกว่า

          5.เฮสเทีย (Hestia) เทพแห่งการครองเรือน เทพแห่งครอบครัว เป็นบุตรีแห่ง Cronos กับ Rhea มีพี่น้องทั้งหมด 5 องค์ คือ Demeter , Hades, Hera , Poseidon และ Zeus พระนางเป็นเทพีที่เป็นพรหมจารีตลอดชีวิต ทั้งๆ ที่ได้รับการสู่ขอจาก Apollo และ Poseidon หลายครั้งในฐานะของเทพีผู้รักษาบ้าน พระนางเป็นผู้ที่สร้างบ้านขึ้นเป็นคนแรก วิหารของพระนางอยู่ที่กรุงโรม ซึ่งจะได้รับการบวงสรวงจากสาวพรหมจารี พระนางมีสัญลักษณ์เป็นไฟนิรันดร

          6.อาเรส (Ares) เทพแห่งสงคราม บุตรของ Zeus กับ Hera เป็นพี่ชายของ Eris พระองค์เป็นชู้รักของ Aphrodite ซึ่งเป็นน้องสาวของตนเองสัตว์ประจำพระองค์คือเหยี่ยวและสุนัข (บางตำราว่าเป็นนกแร้ง) ม้าของพระองค์มี 4 ตัว ชื่อ Aithon , Conabos , Phlogios และ Phobos พระองค์อยู่ฝ่าย Troy เมื่อครั้งทำสงครามกับกรีก และถูก Aloeidae ขังไว้ในโอ่งสำริดเป็นเวลาถึง 13 เดือน

          7.อพอลโล่ (Apollo) เทพเจ้าแห่งการทำนาย การรักษา และดนตรี เป็นบุตรแห่ง Zeus และ Leto มีน้องสาวฝาแฝดชื่อ Artemis พระองค์เป็นผู้ที่มีเรื่องราวความรักมากมาย และมักเป็นความรักที่ไม่สมหวังอพอลโล่มีต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์คือ Laurel สัตว์ศักดิ์สิทธิ์คือนกกาเหว่าและห่าน เครื่องดนตรีพระจำพระองค์คือพิณ และเกาะประจำพระองค์คือเกาะ Delos พระองค์เป็นผู้ช่วยเหลือฝ่าย Troy โดยเฉพาะ Hector ในสงครามกับกรีก นอกจากนี้ พระองค์ยังเป็นผู้สังหาร Python และ Cyclops อีกด้วยวิหารศักดิ์สิทธิ์ของพระองค์คือ Delphi ซึ่งที่นั่นจะมีนักบวชคอยบอกคำทำนายของพระองค์ให้แก่ประชาชนที่มาสักการบูชา

          8.อาเทมีส (Artemis) เทพีแห่งดวงจันทร์และการล่าสัตว์ เป็นบุตรีของซูสและ Leto เป็นน้องสาวของอพอลโล่ พระองค์เป็นเทพีที่เป็นพรหมจรรย์องค์หนึ่งใน 3 องค์
          ภาพที่ผู้คนเห็นอยู่เสมอๆ คือพระองค์จะถือธนูและศร มีสุนัขติดตาม บางครั้งอาจเห็นเธออยู่บนรถศึกเทียมด้วยกวางขาวพระองค์เป็นผู้ให้การสนับสนุนฝ่ายทรอยในสงครามกรุงทรอย ตามอย่างพี่ชาย และได้ทำให้เกิดลมพัดสกัดกองทัพกรีกไว้ไม่ให้เข้าถึงประตูเมืองได้

          9.เฮอร์มีส (Hermes) เทพแห่งการค้า เทพแห่งการโจรกรรม และผู้ส่งสารของเหล่าทวยเทพ เป็นบุตรของ Zeus กับ Maia สมรสกับ Lara พระองค์มักปรากฏกายในลักษณะสวมหมวกขอบกว้าง สวมรองเท้ามีปีก ถือคทาที่มีงูพัน เป็นผู้ประดิษฐ์พิณเป็นครั้งแรก โดยใช้เอ็นวัวขึงกับกระดองเต่า (ต่อมาพิณนี้จึงตกเป็นของ Apollo)
          พระองค์เป็นเทพองค์แรกที่สามารถจุดไฟโดยใช้ไม้สีกัน เป็นผู้คุ้มครองการค้าขาย โชคลาภ การแข่งขัน และการขโมย ว่ากันว่าพระองค์สามารถขโมยฝูงแกะของ Apollo เมื่อเกิดได้เพียง 1 วัน Hermes เป็นเทพฝ่ายกรีกในสงครามกรุง Troy

          10.อาเธน่า (Athena) เทพีแห่งสงคราม ความเฉลียวฉลาด และศิลปศาสตร์ของกรีก เมื่อเธอเกิดได้โผล่ออกมาจากศีรษะของ Zeus ในชุดเกราะพร้อมรบ พระองค์พำนักอยู่ ณ Acropolis แห่ง Athens ต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์ของพระองค์คือต้นมะกอกเทพีอเธนา เป็นผู้ที่มอบมะกอกให้กับมนุษย์เป็นองค์แรก ทำให้เมือง Athens ได้ใช้ชื่อของพระองค์เป็นชื่อเมืองเพื่อเป็นเกียรติ นอกจากนั้นยังเป็นผู้ให้บังเหียน Pegasus แก่ Bellerophon , เป็นผู้ช่วย Perseus ฆ่า Medusa , สอน Argus ให้ต่อเรือ Argo , สอน Danaus ให้ต่อเรือรบสองหัว , ช่วย Epeius สร้างม้าไม้ เพราะเป็นผู้อยู่ฝ่ายกรีกในสงครามกรุง Troy , ให้ฟันมังกรแก่ Cadmus เพื่อนำไปหว่านบนพื้นดิน ช่วยเหลือวีรบุรุษต่างๆ ในโอกาสต่างๆ อีกมาก เช่น Heracles หรือ Odysseus



          11.อะโฟร์ไดตี้ (Aphrodite) เทพีแห่งความรักและความงาม เป็นบุตรีของ Zeus กับ Dione (บางตำราว่าเกิดจากฟองคลื่น) เนื่องจากพระนางเป็นเทพีที่มีความงดงามมาก สามารถสะกดสายตาชายได้ ไม่เว้นแม้กระทั่งเหล่าเทพด้วยกัน พระนางจึงเป็นเทพีที่มีเพศสัมพันธ์มากที่สุดองค์หนึ่งสัตว์ศักดิ์สิทธิ์ของเธอได้แก่นกกระจอก นกนางแอ่น ห่าน และเต่า ส่วนดอกไม้และผลไม้ศักดิ์สิทธิ์ของพระนางได้แก่กุหลาบ Myrtle และแอปเปิล กล่าวกันว่าพระนางเป็นเทพีผู้คุ้มครองเหล่าโสเภณีด้วย Aphrodite เป็นชนวนเหตุของสงครามกรุง Troy เพราะไปขโมยตัว Helen มาให้ Paris ดังนั้น พระนางจึงสนับสนุนฝ่ายกรุง Troy แล้วยังได้รับบาดเจ็บในระหว่างการสงครามจาก Diomedes อีกด้วย

          12.เฮเฟสตุส (Hephaestus) เทพแห่งไฟ โลหะ และการช่าง เป็นบุตรของ Zeus กับ Hera (บางตำราว่าเป็นบุตรของ Hera ผู้เดียว) พระองค์เป็นเทพที่พิการและอัปลักษณ์ ซึ่งอาจเกิดจากการที่ถูก Zeus โยนลงจากสวรรค์เมื่อครั้งเข้าไปช่วย Hera จากการทะเลาะกับ Zeusเนื่องด้วยเหตุดังกล่าว พระองค์จึงถูกพระบิดาและมารดาทอดทิ้ง Hephaestus ใช้เวลาช่วง 10 ปีแรกอยู่ในทะเล และได้สร้างโรงหล่อไว้ใต้ภูเขา Aetna มี Cyclops เป็นคนงาน โดยสิ่งที่พระองค์สร้างขึ้น มีดังนี้อาวุธของ Achilles และ Aeneas
คทาของ Agamemnon สร้อยคอของ Harmonia ซึ่งผู้สวมใส่จะประสบเคราะห์ร้าย โล่ของ Heracles เทพชั้นรอง เป็นเทพที่ไม่ได้มีเทวสถานอยู่ในโอลิมปัส มีมากมายหลายพระองค์ ตัวอย่างเช่น Dionysus , Demeter , Eros , Asclepius , Hygieia เป็นต้น ซึ่งเทพเหล่านี้ต่างก็มีหน้าที่และความสำคัญต่างๆ กันไป

*********************************************************************************